هدوا الی الطیب من القول و هد واالی

صراط الحمید

استاد حمید اکبری     با همکاری اداره آموزش و پرورش شهرستان سنقر کرمانشاه 

این جزوه شامل مواعظ و برداشتهایی از طبیعت است که نام آن را صراط حمید ( یعنی راه ستوده شده ) با استفاده از آیه 24 سوره حج قراردادم .

1-مواعظ

2-مواعظ رودخانه

3-مواعظ درخت

4-مواعظ ماه

5-مواعظ برف

و ....

19/7/85 نورد کمرود

باسمه تعالی

مواعظ رودخانه

قال امیر المومنین علیه السلام     ما اکثر العبر و اقل الا عتبار   عبرتها چقدر فراوان و عبرت گیر چقدر اندک هستند

بندهای رودخانه

1- رودخانه،  یک مبدئی و یک منتها و یک مسیری دارد امیر المومنین فرمودند :

رحم الله امرء علم من این و فی این و الی این  :   خداوند رحمت کند فردی را که بداند از کجا آمده است و در کجا آمده است و به کجا خواهد رفت .

•2-   رودخانه یعنی خانه رود یعنی این خانه را باید گذاشت و به آبهای بعدی سپرد ای انسان خانه مسکو نی ات و حتی جسمت که خانه روح توست برای تو باقی نمی ماند پس به آن دلبسته نباش فقط برای رسیدن به هدف از آن استفاده کن .  

•3-  رودخانه برای سرعت خویش برای رسیدن به هدف که اتصال دریا باشد مسیری را انتخاب می کند که توان آن را دارد ، ای انسان برای تقرب به خداوند و اتصال به دریا ی رحمت الهی به اندازه قدرت و توان خودت انتخاب داشته باش و الا انتخاب اشتباه باعث می شود موانعی در مسیر زندگی پیش بیاید که از هدف اصلی باز بمانید مثلاً انتخاب شغل ، همسر ، رشته علمی و غیره ، ... باید با تدبیر باشد امیر المومنین علیه السلام فرمودند : التدبیر قبل العمل یو منک من الندم   

انتخاب عالمانه قبل از هر کاری ، تو را زا پشیمانی نجات می دهد .

•4-   گاهی در  مسیر رودخانه ، مانعی وجود دارد که موجب پس خوردن و برگشت آب می شود پس ای انسان مسیری را طی کن که در انتخاب راه و حرکتت به سوی هدف موجب برگشت نباشد چون علاوه بر اینکه سرمایه عمر خود را از دست داده ای زحمت خود و دیگران را نیز زیاد کرده ای . چه بسا ممکن است موجب سرزنش شوی و این سرزنشهای دیگران تو را بیشتر از پیش تو را از هدف دور می کند ، که البته نباید تحت تأثیر منفی سرزنشها قرار بگیری چرا که راه بسته نیست .

•5-   رودخانه ، در مسیر هایی که مانعی وجود ندارد با سکوت حرکت می کند و در جاهایی هم در مواجه شدن با موانع فریاد می زند .

ای انسان موظب زبانت باش گاهی باید ساکت باشی و گاهی باید حرف بزنی آن جایی که حقی از خودت ، دیگران و اسلام عزیز ضایع می شود باید حرف بزنی آنچنان که حضرت زهرا و حضرت زینب و ...              کرده اند .

•6-   رودخانه ، اگر متصل به مبدأ نباشد حرکت ندارد و اگر آب بدون حرکت باشد تبدیل به مرداب بد بو می شود ، راکد ماندن ، فاسد شدن را در پی دارد ، باید امروز ت  با دیروز فرق کند ای انسان نباید اتصال خود را با خداوند قطع کنی چون میل به حرکت ، تلاش و امید در تو از بین می رود در نتیجه قلب و روحت می میرد وقتی قلب و روح انسان بمیرد هم خود و هم دیگران را فاسد می کند .      

•7-  رودخانه ، نمی داند کمی آن طرف تر ، چه اتقاقاتی برای او می افتد اما به وظیفه و حرکت خود ادامه       می دهد . ای انسان نباید نگران آینده باشی که چگونه می شود تو وظیفه ای که هم اکنون دارای در ست انجام بده ، مسلماً اگر اکنون به وظیفه خود عمل نکنی آینده خوبی نخواهی داشت

•8-  رودخانه ، باسختیها و موانع بسیار زیادی مواجه شد اما همچنان استوار به راه خود ادامه می دهد . ای انسان ، بلا ، مصیبت و خاطرات ناخوشایند گذشته نباید تو را از هدف باز دارد بلکه با تجربه از گذشته با مقاومت و امید به راحت ادامه بده.

•9-   رودخانه ، به دوری و سختی هدف نمی نگرد بلکه با تلاش به وظیفه خود یعنی .پیمودن به سوی هدف  اصلی ادامه می دهد . ای انسان ، برای رسیدن به کمال انسانی و کسب رضایت الهی با سختیهایی مواجه خواهی شد اما نباید یأس و نا امیدی در تو راه پیدا کند ، تو می توانی مادر و یا پدر خوبی باشی و یا خودت و کسانی را تربیت کنی که خادم دین خدوند باشند

•10-   در رودخانه آشغال می ریزند اما رود خانه آن را در یک جا نگه نمی دارد بلکه با خود می برد و از آن می گذرد و آن آشغال را از آن صحنه ای که در آن اشغال ریخته شده دور می کند ای انسان ، اگر بر روی تو عیبی گذاشته اند و یا به تو تهمت زده اند در خود نگه ندار از آن بگذر ، چون اگر گذشت نداشته باشی ، اهل کینه ، غیبت ، تهمت ، فحش و ... می شوی و ناگهان عیبها یکی پس از دیگری در تو جمع می شود همانند جوی آبی که در جایی متوقف شده و زباله ها و آشغالهای مختلفی در آن جمع شده باشند .

•11-  رودخانه ، پاک و زلال است بنا بر این دیگران را هم جذب می کند و هم پاکیزه می کند ای انسان ، اگر تو پاک رفتار و پاک گفتار باشی ، دیگران خواهان تو هستند علاوه بر آن باعث پاکی و طهارت آنها نیز          می شوی و چه سعادتی از این بالاتر  که طبق روایت ائمه اطهار ، اگر باعث هدایت انسانی بشوی ، ثواب آن از تمام آنچه که خورشید بر آن می تابد بالاتر است . ناگفته نماند اگر رودخانه گل آلود و کثیف باشد جذاب نیست کمتر کسی به طرف آن میل پیدا می کند پس ای انسان ، پاک و با تقوا زندگی کن.

•12-  رودخانه در بعضی از فصول در اثر باران ، پر آب می شود و چه بسا موجب طغیان می گردد اگر رود خانه طغیان کند همه چیز را خراب می کند .ای انسان ، خداوند به انسان نعمتهای فراوان و گوناگون می دهد مواظب باش این نعمتها باعث ظغیان تو نشود تکاثر ، تکبر ، تفاخر و غرور و خود را از دیگران بهتر دانستن همه طغیان است که هم خود و هم دیگر ان را همانند ابلیس فاسد می کند .

ان الانسان لیطغی ان راه استغنی       در نتیجه نعمتها را امتحان الهی بدان و به درستی از آنها استفاده کن

13-اگر رودخانه ، بیش از حد شود سیلاب می شود و همه چیز را خراب می کند ای انسان مواظب باش خشم ترا فرا نگیرد . چون الغصنب مفتاح کل شر      عصبانیت کلید بدیها و خرابیهاست .

14- رودخانه در راه رسیدن به هدف خود به دیگران نیز منفعت می دهد درختان و زمینهای زیادی را در مسیر خود سیراب می کند . ای انسان در راه رسیدن به مقصد نهایی به دیگران نفع برسان و در راه حل مشکل دیگران  تلاش کن مطمئن باش چیزی از تو کم نمی شود چون متصل به مبداهستی بنا بر این ثروت داری با ثروت و اگر علم  معرفت داری با علم و معرفتت .

15- رودخانه ، درراه رسیدن به دریای راحتی ، باسختیهای فراوانی مواجه می شودالبته درمسیر خود به آسانی وراحتی نیزدست پیدامی کند اماعمرآن راحتی کوتاه هست ای انسان ،ان مع ا لعسریسرا، همرا ه هرسختی ومشکلاتی ، آسانی وراحتی هست ،برای رسیدن به راحتی مطلق ونامحدودبهشتی ، بایدبلاومصیبت این مسیرراتحمل کنی ، فقط ایام معدودو محدوداین دنیارابایدبگذرانی تابه ابدیت ونامحدوددست پیداکنی.

16- رودخانه ،راهی که درپیش پای اوست طی می کندتابه مقصدبرسداماای انسان اگردرانتخاب راه درست، اشتباه کنی ،وازصراط مستقیم وحق درهرموضوعی منحرف شوی ،دیربه مقصدمی رسی وچه بسادراثرکهولت پیری نتوانی به مقصد برسی ، چون انسان در جوانی همچون نهالی است که می توان آن را در اثر کچ شدن صاف و مستقیم کرد اما درخت کهنسال اگر کچ باشد دیگر مشکل است صاف شود .

17- گاهی بر روی رودخانه کفهایی در اثر بر خورد با هوا ایجاد می شود اما بسیار زود از بین می رود .

ای انسان در مسیر حرکت به سوی خداوند دچار هوا و حوس  نفس نگردی که اعمال عبادی تو و حتی خود تو از بین خواهی رفت چون چیز باطل ماندنی نیست ، این حق هست که ثابت و استوار می ماند .

18- رودخانه ، خود در سردی و سختی و بلاست اما وقتی به آن نگاه می کنی جز شادابی و نشاط چیزی نمی بینی .ای انسان ، المومن حزنه فی قلبه و بشره فی وجهه ، مومن ( همانند رود خانه ) غم و اندوه ( گرفتاریها ) در قلب و باطن اوست اما نشاط  و شادابی در چهره اوست پس اگر ناراحتی در دل دارم ، ناراحتی و خشم خود را برای اطرافیان القاء نکنم همسر ، والدین ، فرزندان و ... را ناراحت نکنم .

19-رودخانه ، وقتی متصل به دریا شد بعدازچندی تبخیرمی شودوتبدیل به ابروسپس به صورت برف وباران به مبدأوسرچشمه خودبازمی گردد.

ای انسان ، انالله واناالیه راجعون ،سرچشمه ومبدأ توخداست وبه اوبرخواهی گشت ،سعادتمندکسی است که دربرگشت به سوی مبدأ یعنی خداوندسبحان باکوله باری ازتقواوعمل صالح باشدآن وقت است که ندای آسمانی حضرت حق راکه می فرماید  یاایتها النفس المطمئنه، ارجعی الی ربک راضیه مرضیه فادخلی فی عبادی و ادخلی جنتی ( فجر 27 ) را به او می گویند .

20 - رودخانه، به سرعت حرکت می کندنه می تواندبرگرددونه دریک جابایستدای انسان ،عمرتودرحرکت است آیامی توانی به گذشته ات برگردی ویاحتی یک ساعت پیش رادوباره تجربه کنی؟آیامی توانی جلوی کنتورشماره اندازعمرت رابرای لحظاتی چندهم که شده متوقف کنی؟پس کی می خواهی ازعادت وروزمره بودن  بیرون بیایی ؟نمی خواهی توبه کنی ،لابدمی گویی: درماه رمضان فرصت توبه هست.اماتوچه می دانی که توفیق توبه راپیداکنی،اصلاًیقین داری که لحظه ای دیگرزنده باشی؟

    گفتم که بکن توبه ،بگفتی رمضان هست

                                                              بی توبه،به ره ماندی وماه رمضان رفت                 ( ژولیده )

21 - رودخانه به خاطراینکه متصل ومرتبط باسرچشمه است تلاش ،حرکت ونشاطدارد، ای انسان ،اگرمی خواهی اهل تلاش ،حرکت،سرزندگی،نشاط وامیدباشی ، ارتباط خودراباخداوندسبحان آن سرچشمه ومبدأ هستی قطع نکن،درغیراینصورت،اضطراب ونگرانی،غم واندوه،کسالت وتنبلی همه وجودت رافراخواهدگرفت.

22-رودخانه،باصبرواستقامت به راه خودادامه می دهدبنابراین صبربه معنای توقف ازعمل وحرکت نیست به همین خاطربه انسان آرامش می دهد.

بنابراین : ای انسان اگرمی خواهی به آرامش دست پیداکنی،ودیگران نیزدرکنارشماآرامش وامنیت داشته باشند.اهل صبرومقاومت باش ،صبرومقاومتی که به معنای حرکت وعمل به وظیفه است نه توقف ودرجازدن.

23- رودخانه ،ازبین برنده غم هاست ،نگاهش که می کنی حزن واندوهت راازبین می برد صدایش دلنشین است .

ای انسان ،رفتاروگفتارت به گونه ای باشدکه دیگران ،ازجمله والدین ،همسر،فرزندو...ودررأس همه ،امام عصرعزیزحضرت صاحب علیه السلام راشادمان کنید،اگرنمی توانی شادی بخش باشی ،نمی توانی باازبین بردن غم واندوه ،آرامش ببخشی ،پس باحرفهایت وباکارهایت،دیگران راناراحت نکن،دل کسی رانشکن وبه قول معروف:

اگرخیرت نمی رسدعیب ندارد،شرمرسان

ازحضرت صادق علیه السلام است که فرمودند:کونوالنازیناولاتکونواعلیناشینأ: شماشیعیان بارفتاروکردارارتان باعث زینت ما اهل  بیت باشید،نکندکاری ازشماسربزندکه شیعیان وائمه اهل بیت زشت جلوه کند.

24 -رودخانه ،روبه جلوحرکت می کند ،اماگاهی درراه ،به جای اینکه به حرکت اصلی ادامه دهدبه دورخودمی چرخدآن قدرکه تبدیل به گرداب می شودوهرچیزی که به آن نزدیک شوددرخودفرومی برد.

ای انسان ،درمسیرحرکتت فقط خداوندراحاضروناظراعمال خودبدان

هرگاه دچارعجب وخودبینی شدی هم ازهدف اصلی که کسب رضایت الهی است بازمی مانی وهم مانع حرکت دیگران می شوی.

حمیداکبری

                                                                                                                                               (لله ا لحمد)

                                               19/7/85

                                                                                               17رمضان 1427 ق

 5/14/87

رینه لاریجان  /   قله دماوند

حمید اکبری

(بسمه تعالی)

پندکوه :

•1-    المؤمن کالجبل الراسخ لاتحرکه العواصف : انسان مؤمن همچون کوه ،مقاوم ،استوارومحکم است وبادهای شدیدنمی تواندآن رابه حرکت دربیاورد،پس تونیز درراه اطاعت خداوند،استقامت داشته باش وبلا، مصیبت وهوی ،هوس نفسانی وشیطانی تورانلغزاند.

•2-    کوه ، عظمت و هیبت خاصی دارد ، اگر انسان مطیع خداوند باشد و از حرامهای الهی پرهیز نماید مطابق روایت اهل بیت خداوند به او شکوه ، عظمت و هیبت می دهد ، آن چنان که در تصویر امام خمینی ( ره ) مشاهده می کنید به طوریکه کسی جرات غیبت کردن در محضر امام را نداشت .

•3-  در بعضی از فصول و ایام سال مانند تابستان برای صعود به قله بسیار مناسب است. ای انسان برای صعود به قله معنویت ، بعضی از ماه ها  مانند ماه رجب ، شعبان و رمضان زمینه بیشتری برای ترقی و تکامل و صعود فراهم است چنانچه پیامبر گرامی اسلام در اهمیت ماه مبارک رمضان این چنین فرمودند . ای مردم هما نا ماه خدا با برکت ، رحمت و مغفرت به شما رو کرده است ماهی که در پیش خدا برترین ماه ها ، ایامش افضل ایام و شبهایش ، برترین شبها و ساعات و لحظاتش بهترین ساعات است ، ماهی است که به مهمانی خداوند دعوت شده اید و مورد تکریم الهی قرار گرفته اید ، نفسها یتان در این ماه تسبیح است و خوابتان عبادت و عملتان مقبول و دعایتان مستجاب می شود .

•4-   برای صعود به قله های مرتفعی مانند اورست یا دماوند حتماً نیاز به راهنما و فرد با تجربه دارید تا تورا از مناسب ترین راه به مقصد برسانند ای انسان ، برای صعود به قله معنویت که همان تقرب به خدارند هست نیاز  به راهنمایانی همچون انبیا، ء اهل بیت علیهم السلام و در ادامه عالمان ربانی دارید چون : هلک من لیس له حکیم یرشده : کسی که با عالم و حکیمی همراه نباشد تا او را ارشاد و راهنمایی کند هلاک می شود ، بنابراین ارتباط خود را با عالم دینی قطع نکنید .

•5-    برای صعود به قله ، نیاز لازم به کوله پشتی دارید تا غذا ، آب و لوازم مورد احتیاج را به همراه داشته باشید .

اما ای انسان ، بهترین زاد و توشه ، تقوا و مواظبت از خویش است چنانچه در سوره بقره ، آیه 197 خداوند سبحان می فرماید : تزود و افان خیر الزاد التقوی : یعنی برای صعود به قله معنویت زاد و توشه بر دارید و بهترین توشه تقوا و پرهیز از گناه است .

•6-   کوهنورد ، نباید کوله خود را با وسائل غیر لازم ، سنگین کند چون خسته می شود و در نتیجه از صعود به قله باز می ماند . ای انسان ، گناه پشت انسان را سنگین می کند چنانچه پیامبر اعظم در خطبه معروف خود فرمودند : ظهور کم ثقیله من اوزارکم : ای مردم ، پشت شما ازوزر، و بال بد اعمالتان سنگین شده است . بنابراین : گناه انسان را زنجیر می کند و حال اطاعت و عبادت و صعود را از بین می برد .

•7-  در راه صعود به قله ، نمی توانی و نباید پایت را به هر جایی بگذاری ، چون خطر لغزش و سقوط می باشد پس برای صعود به قله معنویت پایت را در هر مجلس ، منزل و مهمانی نگذار چون به لغزش و سقوط گرفتار می شوی به طوری که هر چقدر در آن مجلس ، لغزش بیشتر باشد ، خطر سقوط همراه با آسیب بیشتری نصیب تو می شود

•8-  وقتی که در کوه فریاد می زنی ، با انعکاس صدا ، صدایت را دوباره می شنوی ، ای انسان این جهان کوه است و فعل ماندا                                          سوی ما آید ندا ها و صداها

قرآن کریم می فرماید:

فمن یعمل مثقال ذره خیرا یره و من یعمل مثقال ذره شرایره                                                 ( زلزله 7 و 8 )

باید بدانی که علت بعضی از مشکلات و ناملایمات زندگی ، نتیجه و انعکاس اعمال خود توست .

•9-    در صعود و بالا رفتن از کوه نباید به هر علف هرز و یا سنگی دست بگذارید چون هر علف و سنگی محکم و قابل اعتماد نیست . ای انسان ، برای صعود نباید بدون اطمینان به هر کسی و هر چیزی  اعتماد کنید در انتخاب دوست ، همسر ، شغل ، رشته و ... دقت کن .

•10-  تا زمانی که در دامنه و پایین کوه هستی ، فقط اطراف محدود خود را می بینی اما هر چقدر که به قله نزدیک می شوی ، شعاع و افق دید تو زیاد می شود بعضی از آدمها چون اهل صعود قله های معنویت نیستند کوته نظر ند فقط فکر خود را صحیح می دانند حاضر نیستند که قبول کنند اشتباه می کنند     نمی دانند مناظر و مسائل دیگری نیز وجود دارد کافی است کمی از دامنه بالا بیائید تا همه جانبه قضاوت کنید .

•11-  وقتی پایین کوه هستی ، همه چیز اطراف تو بزرگ جلوه می کند اما وقتی به قله رسیدی ، همه چیز را کوچک می بینی  انسانهای بزرگ دنیا را کوچک می بینند اما آدمها ی کوچک دنیا را بزرگ می دانند حضرت امیر علیه السلام نیز در وصف انسانهای با تقوا چنین فرمودند : عظم الخالق فی انفسهم و صغر ما دونه فی اعینهم        یعنی انسانهای مومن وبا تقوا ، خداوند در پیششان عظیم و بزرگ است و غیر خداوند کوچک و ناچیز است .

بعضی از ما آدمها جلوی بچه هر کاری انجام می دهیم چون می گوییم بچه است نمی فهمد پس افرادی که اهل معصیت و گناه هستند خداوند را به اندازه یک بچه  هم نمی دانند اگر خدوند در نظرشان بزرگ بود گناه نمی کردند باید احساس کنی که دنیا برایت تنگ است گنجایش وجود تو را ندارد ، روایت می فرماید : الدنیا سجن المومن و جنه الکافر    ، آدمهای بزرگ دنیا برایشان زندان است به همین خاطر حضرت امیر علیه السلام بعداز ضربت آن ملعون فرمودند : فزت و رب الکعبه ، به خدای کعبه از این زندان راحت شدم

•12- کوه در عین بزرگی و عظمت ،آرام و ساکت است آدمهای بزرگ و خود ساخته اهل ادعا و حرف نیستند اما آدمهای کوچک اهل ادعا و سر و صدا هستند اما به اعمالشان که نگاه می کنی نشانی از بزرگی در آنها نمی یابی .

•13- کوه ، هر چقدر بزرگ باشد ، از نور خورشید بیشتری بهره مند می شود . انسانهای بزرگ و بلند مرتبه نیز از نور علم و معرفت بیشتری بهره مند هستند .

•14-  در راه صعود به قله  معنویت هم هدف باید مشخص باشد و هم عزم و اداره راسخ می خواهد چنانچه هدف مشخص باشد که همان رسیدن به قله و قرب الهی است اما عزم و قصد جدی و راسخ نباشد انسان یا حرکت و تلاش ندارد و یا اگر دارد مقطعی است که در این صورت هیچ وقت به مقصد و هدف نمی رسد ، اما گاهی انسان عزم و اداره جدی دارد اهل تلاش و حرکت هست اما چون بی برنامه و بی هدف هست خودش را خسته می کند و همین امر باعث می شود که رفته رفته برای تلاش نا امید و بی اداره شود . پس انسان هم برنامه و هدف می خواهد و هم عزم و اداره جدی و راسخ .

•15- کوه ها به هم پیوسته و هر کدام قله ای بالاتر از قله دیگر دارد ای انسان نباید به این درجه از قله فهم ، علم ، ادب ؛ معرفت و معنویت خود قانع و یا مغرور شوی ، چون قله های برتر و مرتفع تر دیگری برای فتح در پیش روی توست ، به تلاش و حرکت خود ادامه بده و قله پیش رویت را فتح کن .

•16- صعود به قله ، خیلی سختی و مشکلات دارد اما سپس آسان است چنلنچه خداوند فرمودند    ان مع العسر یسراً

•17- کوه ، با سختی برف را می گیرد ذخیره می کند و بعد همچون شمع می سوزد و آب می شود تا به دیگران نفع برساند . انسانهای مومن نیز اینگونه اند از علم و تقوا بهره مند می شوند و سپس به دیگران از نور معنویت و معرفت خود به دیگران معرفت و معنویت می دهند .

•18- کوه را غیر از خداوند سبحان هیچ کس و یا هیچ چیز دیگر حرکت نمی دهد . انسانهای بزرگ و مومن رافقط خداوند حرکت میدهد یعنی اعمال ، گفتار و رفتارشان فقط به انگیزه و قصد الهی است اما آدمهای کوچک مانند بچه ها هستند فقط اسباب بازی آنها را حرکت می دهد اگر کسی به آنها نگاه کند و یا تعریف کنند عمل عبادی و یا مثبتی را انجام می دهند یعنی اگر تعریف و تمجید نبود ، هیچ حرکتی نداشت آن قدر ضعیف است که این اسباب بازیهای کوچک رنگی دنیا او را می لغزاند .

•19-  حمید ، یادت باشد وقتی به بالای قله آمدی عجب و  غرور تور ا میگیرد نسبت به آنهایی که پیشی گرفته ای تکبر مکن و فخر فروشی نکن چرا که خود قبلاً همان جایگاه آنان را داشته ای

•20-  .کوه ها اندازه های مختلفی دارند کوچک - متوسط - بزرگ اما هیچ وقت همدیگر را تخریب و تحقیر و تهدید نمی کنند و خود را به رخ دیگران نمی کشند پس نباید دیگران را تحقیرو ... کرد  مخصوصاً همنوع خود، همکار خود و ... چنانچه حضرت در خطبه معروف خود فرمودند  و قر واکبارکم و ارحمو صغارکم  به بزرگترها احترام بگذارید و به اطفال و زیر دستان خود رحم و محبت داشته باشید .

21- کوه در هر قد و اندازه ای که باشد مفید است انسان هم باید در حد و توان خود  مفید جامعه باشد .

افضل الناس انفعهم للناس      

بهترین فرد کسی است که خدمت و نفع آن به افراد و جامعه بیشتر باشد .